Zamek w Malborku jest chyba jednym z najbardziej znanych obiektów tego typu w Polsce. Skrywa on też pewne tajemnice i historie, które warto poznać. Poznajmy 15 najciekawszych! Zamek w Malborku ciekawostki dla fanów historii.
Historia zaczyna się…
Ten największy zamek krzyżacki na świecie ma naprawdę długą i burzliwą historię. Teren, na którym postanowiono go zbudować, zaczęto przygotowywać już w 1278 roku. Jego pierwszym właścicielem był komtur, a dopiero później w latach 1309-1457 stał się siedzibą wielkich mistrzów krzyżackich.
Czy Zamek jest jeden, czy jest ich więcej?
Dla niewtajemniczonych zupełny odkryciem może być fakt, że Zamek w Malborku jest tak naprawdę kompleksem składającym się z trzech zamków: Zamku Wysokiego, Zamku Średniego i Zamku Niskiego. Ten ostatni składa się z kaplicy św. Wawrzyńca i licznych zabudowań gospodarczych. Natomiast Zamek Średni wybudowano w miejscu dawnego podzamcza i na jego obszarze mieści się rozległy dziedziniec, kaplica św. Bartłomieja i wieża Kurza Noga.
Zamek Wysoki
Na osobny akapit zasługuje Zamek Wysoki, od którego wszystko się zaczęło, obejmujący dziedziniec otoczony krużgankiem, kościół Najświętszej Maryi Panny i dwie wieże: Kleszą i Wróblą. Obiekt ten jest czworoboczny, a w znajdującym się tu kościele usytuowana jest kaplica grobowa św. Anny.
Zobacz też: Gdzie dobrze zjeść w Malborku?
Rozbudowa w 1309 roku
To właśnie w 1309 roku Malbork stał się stolicą Państwa Zakonnego. W tym też czasie do twierdzy przybyli liczni bracia zakonni oraz oczywiście sam wielki mistrz. Okazało się wtedy, że obiekt wymaga remontu oraz rozbudowy. Zdecydowano się więc wznieść Zamek Średni z wielkim refektarzem, a następnie zbudowano pałac wielkiego mistrza i Zamek Niski. W ten sposób Krzyżacy przygotowali dobrze zaopatrzone zaplecze gospodarcze i militarne.
Wojna trzynastoletnia
Przenieśmy się teraz w czasie do wojny trzynastoletniej stoczonej w latach 1454-1466. Spór między państwem zakonu krzyżackiego a Koroną Królestwa Polskiego znalazł swoje odbicie w twierdzy. Zamku nie zdobyto jednak w wyniku bitwy, ale poprzez umowę. Polska miała wypłacić krzyżakom zaległy żołd, a w zamian otrzymać zamki w Malborku, Iławie i Tczewie. Transakcja opiewała na sumę 665 kilogramów złota.
Wjazd Kazimierza Jagiellończyka
Przypieczętowaniem powyższego zwycięstwa był uroczysty wjazd Kazimierza Jagiellończyka do zamku w Malborku, co nastąpiło w roku 1457. Od tamtego czasu twierdza stała się własnością Polski na jakieś trzysta lat. Na co dzień w miejscu tym króla reprezentował starosta malborski, który miał pieczę także nad przyległymi ziemiami, w skład których wchodziły m.in. Żuławy.
Rezydencja królów Polski
Aż do 1772 roku w twierdzy rezydowali królowie Polscy. Podkreśla to zarówno rangę obiektu i jego duże znaczenie w historii kraju.
Niezdobyta twierdza
Zamek w Malborku był wiele razy oblegany przez nieprzyjacielskie wojska, ale właściwie przez cały okres średniowiecza nikomu nie udało się tu wkroczyć. Zyskał więc sobie sławę niezdobytej twierdzy. Niestety, zmieniło się to podczas potopu szwedzkiego, kiedy to natarły do Malborka oddziały Gustawa Ottona Stenbocka. Polacy skapitulowali po miesiącu. W ten sposób zamek w latach 1656-1660 przeszedł pod władanie Szwedów.
Zniszczenie i odbudowa Zamku
Niestety najazd Szwedów przyczynił się do zrujnowania zamku, który został też splądrowany i ograbiony. Twierdza wciąż podupadała, aż nastąpił w 1772 roku pierwszy rozbiór Polski. Malbork oraz okoliczne majątki zostały przejęte przez Fryderyka II Wielkiego, władcę Prus. Zamek pozostał w rękach Niemców aż do czasów III Rzeszy. Dla samej twierdzy nie było to takie złe, ponieważ na przełomie XIX i XX wieku przeprowadzono w niej sporo prac. Między innymi przywrócono budowli pierwotny, gotycki charakter oraz utworzono muzeum.
Nietypowa latryna
Na terenie Zamku Wysokiego znajduje się utworzone przez zakon krzyżacki gdanisko, pełniące funkcję latryny. Bardzo sprytny mechanizm pozwalał na usuwanie nieczystości do fosy, z której trafiały one bezpośrednio do rzeki Nogat.
Przysmaki na Zamku
Krzyżacy mają też spore zasługi w historii kulinarnej Malborka. Sprowadzali oni bowiem przysmaki, których próżno by szukać na innych europejskich stołach. Stąd też właśnie w Zamku pojawiły się rodzynki, daktyle, cytryny, cukierki anyżowe, cukier oraz ryż. Dobrze zaopatrzone w trunki były również piwnice. Zakonnicy zamawiali z południowej Europy najlepsze gatunki piwa i wina.
Malutcy rycerze
O niewielkim wzroście braci zakonnych świadczą niewielkie przejścia w Zamku i malutkie łóżka. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ dawniej ludzie byli zwyczajnie niżsi. Jednak niewielkie rozmiary łóżek miały jeszcze jedną funkcję – zmuszały zakonników do spania w pozycji półsiedzącej, aby nie zabrała ich śmierć.
Legenda o murze
Przewodnicy chętnie opowiadają turystom legendę o murze, który rozdzielał kaplicę św. Anny. Wierzono, że dwóch otworów w nim nie da się zamurować, ponieważ przechodzą przez nie duchy zmarłych wielkich mistrzów Zakonu.
II Wojna Światowa
Druga Wojna zmieniła oblicze całego świata i zostawiła swój ślad także na Zamku w Malborku. Naziści wykorzystywali to miejsce do corocznych pielgrzymek młodzieży hitlerowskiej i Ligi Dziewcząt Niemieckich. W 1945 roku ponad połowa twierdzy została zniszczona.
Historia jak z filmu
Na koniec ciekawostka filmowa. Zamek w Malbork został wykorzystany jako scenografia do filmu „Krzyżacy” reżyserowanego przez Aleksandra Forda.
Zdjęcie główne: https://unsplash.com/photos/xtgqg8eUev0
